Prifysgol Wrecsam i nodi 90 mlynedd ers Trychineb Pwll Glo Gresffordd
Date: Dydd Mercher, Medi 11, 2024
Bydd staff a myfyrwyr ym Mhrifysgol Wrecsam yn ymuno â'r gymuned leol i nodi 90 mlynedd ers Trychineb Pwll Glo Gresffordd drwy drefnu nifer o ddigwyddiadau coffa i gofio'r rhai a gollodd eu bywydau yn y drychineb.
Ar ddydd Sul, 22 Medi, bydd hi'n 90 mlynedd ers i ffrwydrad ffyrnig rwygo drwy siafft yn y Pwll Glo, gan ddechrau tân tra bod hyd at 500 o ddynion yn gweithio'r shifft nos. Yn anffodus, collodd 266 o ddynion a bechgyn eu bywydau yn y trychineb.
I goffáu’r diwrnod, mae NEW Sinfonia yn cydweithio â Phrosiect Glowyr Wrecsam, Clwb Pêl-droed Wrecsam a sefydliadau ac artistiaid eraill ar draws Wrecsam, i gynnal digwyddiadau coffa, o'r enw 'Cofio Gresffordd'.
Mae'r Brifysgol hefyd yn cymryd rhan yn y digwyddiadau coffa, sy'n cael eu cynnal o amgylch y ddinas rhwng Medi 16 a 22.
Gobeithir y bydd hon yn deyrnged drawiadol – ond teimladwy – i'r rhai a gollodd eu bywydau ar y diwrnod tyngedfennol hwnnw – ac i’r perwyl hwn, bydd adeilad y Brifysgol yn cael ei oleuo ar nosweithiau Gwener a Sadwrn, Medi 20 a 21, pan fydd teyrnged daer o'r galon yn cael ei thaflunio ar fynedfa flaen campws Plas Coch yn Wrecsam.
Mae tîm Cenhadaeth Ddinesig y Brifysgol yn gweithio gydag ysgolion cynradd lleol ar draws Wrecsam i gyflwyno gweithdy ar y drychineb, i gefnogi ymgysylltiad pobl ifanc â hanes lleol. Bydd disgyblion yn dysgu am y trychineb, y bywydau a gollwyd, a'r effaith ar gymuned ehangach Wrecsam.
Yna, byddant yn cynhyrchu darn o waith celf yn seiliedig ar y drychineb, gan ddefnyddio deunyddiau fel siarcol a chopïau o bapurau newydd o'r cyfnod, a fydd wedyn yn cael ei arddangos fel rhan o arddangosfa yn Tŷ Pawb yn Wrecsam o 18 Medi tan 17 Hydref.
Bydd y Brifysgol hefyd yn cynnal arddangosfa ar y campws yn Wrecsam, yn cynnwys delweddau a phrofiadau a all fod gan staff a myfyrwyr am y trychineb.
Meddai'r Athro Joe Yates, Is-Ganghellor Prifysgol Wrecsam: "Mae Trychineb Pwll Glo Gresffordd yn rhan erchyll o hanes Wrecsam - ac yn un o'r trychinebau glofaol gwaethaf yn hanes Prydain. Cafodd effaith ar y gymuned ar draws Wrecsam, gyda phob pentref yn yr ardal yn colli rhywun.
"Rwy'n gwybod hefyd bod gan lawer o gydweithwyr anwyliaid a gafodd eu heffeithio gan y drychineb, a dyna pam rydyn ni'n teimlo ei bod hi'n bwysig cymryd amser i gofio'r dynion a'r bechgyn hynny a gollodd eu bywydau."
Ychwanegodd Nina Ruddle, Pennaeth Ymgysylltu â Pholisi Cyhoeddus ym Mhrifysgol Wrecsam, sy'n arwain Cenhadaeth Ddinesig y sefydliad: "Fel prifysgol, mae'n hanfodol bwysig ein bod yn stopio ac yn talu teyrnged i'r rhai a gollodd eu bywydau yn y drychineb, yn ogystal â'r rhai y mae wedi effeithio arnynt.
"Bydd ein tîm Cenhadaeth Ddinesig yn gweithio gyda phlant o ysgolion cynradd lleol ledled Wrecsam i gyflwyno'r gweithdy coffa hwn, er mwyn iddynt gysylltu â, yn ogystal â deall a chofio'r digwyddiad trasig hwn, sy'n rhan o'n hanes lleol."
Gellir gweld rhestr lawn o'r digwyddiadau sy'n digwydd i goffáu'r 90 mlynedd ers y drychineb ar wefan Sinfonia NEWYDD yma.