Anerchiad i Rachel Clacher CBE

Pleser mawr yw cyflwyno Rachel Clacher ar gyfer Gwobr Cymrawd er Anrhydedd Prifysgol Wrecsam.

Yma ym Mhrifysgol Wrecsam, rydym yn cael ein harwain gan ein gweledigaeth a’n strategaeth i fod yn brifysgol ddinesig fodern flaenllaw - wrth hynny, fe olygwn ein bod yn croesawu ein cyfrifoldeb i wasanaethu ein cymunedau drwy fod yn ysgogwyr o newid economaidd, cymdeithasol, amgylcheddol a diwylliannol.
Gallaf feddwl am ychydig o bobl yn unig sy’n ymgorffori ein gwerthoedd a’n ethos yn well na Rachel Clacher, ac rydym ar ben ein digon ei bod hi’n ymuno â ni yma heddiw gyda Mair ei mam a’i merch, Nell.

Mae Rachel yn sefydlwraig o gymunedau pwerus sy’n arwain a dathlu twf, effaith, a chysylltiad, gan weithredu’n bwrpasol i sicrhau symudedd mewn cymdeithas. 
Cydsefydlodd Rachel gwmni MoneyPenny gyda’i brawd, Ed Reeves, yn 2000. Bellach, mae gan y cwmni weithlu o dros 1,300 mewn swyddfeydd ledled y DU a’r UD, ac yn falch o’r enw da rhyngwladol fel ‘y swyddfa hapusaf yn y wlad hon’. 

Yn 2014, defnyddiodd Rachel agwedd unigryw Moneypenny o ddatblygu pobl i greu carfan newydd sbon yn ein cymuned leol, yn bennaf i bobl ifanc nad ydynt yn ymgysylltu. Profodd y rhaglen gyntaf, a gafodd ei chynnal yn 2014, i fod yn llwyddiant ysgubol - gyda dros 70% o gyfranogwyr yn symud i addysg neu waith llawn amser - ac felly cafodd elusen o’r enw WeMindTheGap ei sefydlu. Heddiw, mae’r elusen honno yn gwasanaethu pobl ifanc Wrecsam, Sir y Fflint a Swydd Gaer gyda chyfres lawn o raglenni cyfannol sy’n newid dyfodol i bobl ifanc drwy gariad a gofal. Mae’r rhaglenni’n amrywio o raglen yn yr ysgol i annog pobl ifanc i ail-ymgysylltu â’r ysgol, i raglen ddigidol ar gyfer pobl ifanc sydd ar ben eu hunain yn eu llofftydd, yn ogystal â chynnig rhaglen gyflogaeth chwe mis lawn. Ar ôl derbyn CBE yn Rhestr Anrhydeddau’r Frenhines yn 2019, dywedodd Rachel mai bwriad yr elusen oedd galluogi pobl ifanc i “drawsnewid o garcharorion amgylchiadau’ i fod yn ‘yrwyr eu bywydau eu hunain’.” Rwy’n falch iawn ein bod wedi gallu ffurfio partneriaeth â’r elusen anhygoel hon - er enghraifft, eleni, fe weithion ni ar y cyd ar y ‘Big Conversation’ diweddaraf i ddysgu’n uniongyrchol gan bobl ifanc oed 18-21 am eu bywydau a beth fyddai’n ei wella. Mae’r adroddiad a gynhyrchwyd bellach yn gosod y trywydd o ran sut mae partneriaid cenedlaethol fel y Loteri Fawr yn gweithio â phobl ifanc. 

Yn 2019, cafodd bywyd Rachel ei droi ben i waered yn dilyn marwolaeth sydyn ei merch ganol, Josie. Cafodd hyn ei ddilyn yn fuan gan ynysu o ganlyniad i Covid. Rhoddodd y digwyddiadau cydamserol hyn ystyr newydd i’r dywediad ‘derbyn beth na allwn ei newid a newid beth na allwn ei dderbyn’, i Rachel, a chred gryfach yn yr angen i weithredu caredigrwydd dynol a chysylltiadau cadarnhaol gyda’r bobl a’r sefydliadau sy’n siapio ein bywydau dydd i ddydd.  

Mae’r gred honno wedi’i harwain at ei dewrder gydag WeMindTheGap a mentrau newydd a chyffrous sy’n ymwneud â meithrin cymunedau:

Mae WhatWeAllAgreeOn yn gymuned sydd wedi’i chreu ar y cyd i gefnogi a helpu busnesau entrepreneuraidd sy’n datrys problemau cymdeithasol, i ehangu. Ers ei sefydlu llynedd, mae eisoes wedi cael effaith arwyddocaol ar allu nifer o fusnesau cenedlaethol pwerus i dyfu a dangos eu henillion cymdeithasol. 

Yn ei rôl ddiweddaraf fel Cadeirydd bwrdd Dinas Wrecsam, mae Rachel yn defnyddio pŵer cymunedol i feithrin dyfodol newydd ac uchelgeisiau mentrus sy’n gwneud y mwyaf o broffil newydd gwych a rhyngwladol ein dinas. Mae hi wir yn credu y gall Wrecsam fod y ddinas orau yn y byd i lewyrchu ynddi, ac mae’n meithrin cydweithrediad radical dinas gyfan gyda’r arweinwyr, talent a’r egni newydd - ac wrth gwrs, mae’r brifysgol yn hanfodol i hynny - sydd yn hynod swmpus yma i wneud i bethau da ddigwydd i ddyfodol pob un ohonom.

Braint ddiffuant yw cyflwyno Rachel Clacher ar gyfer ein gwobr Cymrawd er Anrhydedd uchaf, mewn cydnabyddiaeth o wasanaethau i fusnesau a’r gymuned ehangach.