Cyfarwyddwraig yn croniclo'r lawrglo mewn cyfres o ffilmiau dogfen
Mae cyfarwyddwr ffilmiau a ffotograffydd o Wrecsam wedi creu cyfres o ffilmiau sydd yn ymdrin â sut mae’r lawrglo wedi effeithio ar fywydau pobl.
Mae Dominika Edwards, o Hightown, yn fyfyriwr trydedd flwyddyn ar gwrs BA (Anrh) Ffotograffiaeth a Ffilm ym Mhrifysgol Glyndŵr, ac mae hefyd yn rhedeg busnes bach o’r enw Little Munchkin Photography.
Penderfynodd ddechrau gwneud y ffilmiau wedi i’w chynlluniau cychwynnol ar gyfer ei blwyddyn olaf gael eu gohirio gan y clo coronafeirws a’i effaith ar y gwasanaeth iechyd.
Yn lle hynny, bu’n gweithio gyda Joanna, sydd yn disgwyl babi, a theulu Joanna i helpu i lunio ffilm fer yn edrych ar sut beth oedd rhoi genedigaeth wrth gloi, a gyda chyfres o blant a rhieni i ffilmio a chofnodi eu hymatebion i’r pandemig.
Dywedodd: “Roeddwn yn wreiddiol yn mynd i dynnu lluniau o gyfres o enedigaethau ar gyfer y prosiect, fodd bynnag, wrth i coronafeirws ddechrau gafael yn y genedl, yn raddol daeth yn realiti nad oedd hyn yn mynd i fod yn opsiwn dichonadwy mwyach.
“Mae’r lawrglo yn rhywbeth fydd yn byw yn ein hatgofion am weddill ein bywydau, roedd cymaint o newid mewn amrantiad fel ei bod deall sut roedd yn effeithio ar bawb yn annirnadwy. Sut yr effeithiodd ar yr henoed, sut yr effeithiodd ar bobl ag anableddau, sut yr effeithiodd ar blant a sut yr effeithiodd ar fenywod beichiog yn drwm.
“Rwy’n dyfalu bod yr holl gwestiynau hyn wedi fy helpu i sylweddoli y gallwn i ddefnyddio rhaglen ddogfen fel cyfrwng i gipio’r sefyllfa yr oedd Joanna yn ei chael ei hun ynddi – wrth dal i fod yn berthynol i fy syniad gwreiddiol am y prosiect – a sut roedd plant yn dod i delerau â’r ‘Normal Newydd.’”
Mae cyfarwyddwr ffilmiau a ffotograffydd o Wrecsam wedi creu cyfres o ffilmiau sydd yn ymdrin â sut mae’r lawrglo wedi effeithio ar fywydau pobl.
Mae Dominika Edwards, o Hightown, yn fyfyriwr trydedd flwyddyn ar gwrs BA (Anrh) Ffotograffiaeth a Ffilm ym Mhrifysgol Glyndŵr, ac mae hefyd yn rhedeg busnes bach o’r enw Little Munchkin Photography.
Penderfynodd ddechrau gwneud y ffilmiau wedi i’w chynlluniau cychwynnol ar gyfer ei blwyddyn olaf gael eu gohirio gan y clo coronafeirws a’i effaith ar y gwasanaeth iechyd.
Yn lle hynny, bu’n gweithio gyda Joanna, sydd yn disgwyl babi, a theulu Joanna i helpu i lunio ffilm fer yn edrych ar sut beth oedd rhoi genedigaeth wrth gloi, a gyda chyfres o blant a rhieni i ffilmio a chofnodi eu hymatebion i’r pandemig.
Dywedodd: “Roeddwn yn wreiddiol yn mynd i dynnu lluniau o gyfres o enedigaethau ar gyfer y prosiect, fodd bynnag, wrth i coronafeirws ddechrau gafael yn y genedl, yn raddol daeth yn realiti nad oedd hyn yn mynd i fod yn opsiwn dichonadwy mwyach.
“Mae’r lawrglo yn rhywbeth fydd yn byw yn ein hatgofion am weddill ein bywydau, roedd cymaint o newid mewn amrantiad fel ei bod deall sut roedd yn effeithio ar bawb yn annirnadwy. Sut yr effeithiodd ar yr henoed, sut yr effeithiodd ar bobl ag anableddau, sut yr effeithiodd ar blant a sut yr effeithiodd ar fenywod beichiog yn drwm.
“Rwy’n dyfalu bod yr holl gwestiynau hyn wedi fy helpu i sylweddoli y gallwn i ddefnyddio rhaglen ddogfen fel cyfrwng i gipio’r sefyllfa yr oedd Joanna yn ei chael ei hun ynddi – wrth dal i fod yn berthynol i fy syniad gwreiddiol am y prosiect – a sut roedd plant yn dod i delerau â’r ‘Normal Newydd.’”
“Cafodd ffilm Joanna ei recordio ganddi hi ei hun a’i hanfon ymlaen ataf hefyd.
“Fe dreulion ni lawer o amser yn cyfathrebu ynglŷn â pha fath o ffilm y gollen ni ei chipio a sut i’w chael hi. Gwn pa mor siomedig ydoedd ei bod yn gwybod nad oedd y ffotograffiaeth genedigaethau yn mynd yn ei flaen, felly ni allaf ddiolch digon i Joanna am ei hymroddiad i fy mhrosiect a’i gwaith caled yn ystyried y sefyllfa.”
Unwaith i’r ffilm gael ei thynnu ynghyd gan griwiau camera’r gwirfoddolwyr a’i hanfon ymlaen, gweithiodd Dominika i dynnu dwy ffilm at ei gilydd – mae’r rhain wedi cael eu llwytho ar YouTube lle maen nhw wedi derbyn derbyniad gwresog gan wylwyr – sydd wedi cymryd at y cyfryngau cymdeithasol i ganmol ei gwaith ar ôl gweld teulu, ffrindiau a disgyblion yn y rhaglen ddogfen.
Ychwanegodd: “Roedd y derbyniad ar gyfer ffilm y plant yn cynhesu calon iawn, rwy’n gwybod ei fod wedi dod â dagrau i lygaid y rhieni a bod y plant wrth eu boddau yn gweld eu hunain!
“Cafodd athrawon a theulu’r plant eu cyffwrdd yn braf ac roeddent yn ddigon caredig i rannu rhai geiriau hyfryd ar y cyfryngau cymdeithasol.
“Cafodd ffilm Joanna dderbyniad gwych. Doeddwn i ddim yn siŵr iawn sut y byddai’n cael ei dderbyn drwy ddisgwyl mamau, ac eto roedd yn cael yr effaith gadarnhaol iawn, gan fod llawer o’r menywod yn cael llawer o gwestiynau’n cael eu hateb, neu rai o’u pryderon yn cael eu lleddfu. Cafwyd rhai sylwadau gwych iawn am y ffilm ac ni allwn fod yn hapusach gyda’r modd y’i derbyniwyd.”
Dywedodd Dr Karen Heald, darlithydd gradd BA (Anrh.) ffotograffiaeth a ffilm: “Mae gwneud gwaith prosiect ar y flwyddyn olaf bob amser yn her i fyfyrwyr. Mae tynnu un gyda’i gilydd mewn pandemig, gyda chriw sy’n ymbellhau’n gymdeithasol, yn anoddach fyth – ond mae ffilmiau Dominika yn wych ac mae hi’n haeddu’r ganmoliaeth y maen nhw’n ei chael ar-lein.”
Mae Dominika wedi canmol yr addysgu mae hi wedi ei dderbyn yn Glyndŵr am hybu ei sgiliau fel gwneuthurwr ffilmiau – ac am ei helpu i wella ei busnes.
Dywedodd Dr Karen Heald, Darlithydd Gradd BA (Anrh) Ffotograffiaeth a Ffilm: “Mae gwneud gwaith prosiect ar y flwyddyn olaf bob amser yn her i fyfyrwyr. Mae tynnu un gyda’i gilydd mewn pandemig, gyda chriw sy’n ymbellhau’n gymdeithasol, yn anoddach fyth – ond mae ffilmiau Dominika yn wych ac mae hi’n haeddu’r ganmoliaeth y maen nhw’n ei chael ar-lein.
“Mae Dominika wedi canmol yr addysgu Mae wedi ei dderbyn yn Glyndŵr am hybu ei sgiliau fel gwneuthurwr ffilmiau – ac am ei helpu i wella ei busnes.
Ychwanegodd: “Mae astudio yn Glyndŵr wedi agor drysau newydd i fi a fy musnes. “Dair blynedd yn ôl, fyddwn i erioed wedi ystyried gwneud ffilmiau fel fy mhroffesiwn i, ond rwyf wedi tyfu i mewn iddo. Rwy’n mwynhau gwneud lluniau gyda’i gilydd gyda chân gefn neis i wneud ffilm hardd. Teimlaf fy mod wedi dysgu llawer o’r hyn yr wyf wedi’i ddysgu yn y brifysgol ac wedi cymhwyso’r wybodaeth honno at fy ngwaith busnes a’m gwaith personol.”