Canllawiau ac Adnoddau Moeseg Ymchwil

Ymchwil yn y GIG

Bydd adnodd penderfynu’r Awdurdod Ymchwil Iechyd yn eich helpu i benderfynu a fydd eich ymchwil angen cymeradwyaeth gan Bwyllgor Moeseg Ymchwil y GIG. Lle bydd angen cymeradwyaeth gan Bwyllgor Moeseg Ymchwil y GIG, gan amlaf ni fydd angen Cymeradwyaeth Moeseg Ymchwil gan y Brifysgol yn ychwanegol. Mae gwybodaeth fanylach, gan gynnwys enghreifftiau, yn y ddogfen: A oes angen cymeradwyaeth gan Bwyllgor Moeseg Ymchwil ar gyfer fy mhrosiect?

Mae angen cymeradwyaeth Grŵp Cynghori ar Gyfrinachedd (CAG) yr Awdurdod Ymchwil Iechyd er mwyn casglu gwybodaeth y gellir ei ddefnyddio i adnabod cleifion heb ganiatâd uniongyrchol y cleifion.

Pan nad oes angen cymeradwyaeth gan Bwyllgor Moeseg Ymchwil y GIG, dylech gysylltu â swyddfa llywodraethu clinigol neu swyddfa ymchwil a datblygiad y sefydliad lle cynhelir y prosiect er mwyn trafod pa drefniadau adolygu lleol neu ffynonellau cyngor sy’n berthnasol. Er enghraifft, efallai fod canllawiau cyffredinol yn ymwneud â chynnal archwiliad clinigol neu werthusiad gwasanaeth.

Pan nad oes angen cymeradwyaeth gan Bwyllgor Moeseg Ymchwil y GIG, bydd angen wedyn gwneud cais am gymeradwyaeth moeseg ymchwil gan y brifysgol. Dylai eich cais nodi’r caniatâd perthnasol yr ydych wedi’u derbyn gan y sefydliad lle cynhelir eich prosiect.

Trwy gyfrwng pasbort ymchwil, gall staff nad ydynt yn staff y GIG gael Contract Ymchwil Anrhydeddus neu Lythyr Mynediad pan fyddant yn cynnig mynd i’r afael â gwaith ymchwil yn y GIG. Gall pasbort ymchwil fod yn ddilys trwy gydol oes y prosiect ymchwil, hyd at gyfnod o dair blynedd. Dylai myfyrwyr fod yn gyfarwydd â Gweithdrefn Pasbort Ymchwil y Brifysgol.

Caniatâd Gwybodus

Mae caniatâd gwybodus yn ganolog o ran moeseg ymchwil. Y bwriad yw sicrhau bod pobl sy’n cymryd rhan yn yr ymchwil yn gwneud hynny’n wirfoddol, gan ddeall yn llawn beth mae cyfrannu at yr ymchwil yn ei olygu, a’u bod yn rhoi eu caniatâd yn llawn cyn iddynt ymgymryd â’r ymchwil.

Dylid derbyn caniatâd ymlaen llaw, cyn i’r cyfranogwr ddechrau cymryd rhan yn yr ymchwil, a dylai’r cyfranogwr wneud ei benderfyniad yn rhydd rhag unrhyw ddylanwad afraid. Y gofynion sylfaenol er mwyn i gyfranogwr allu rhoi caniatâd yw ei fod yn deall beth yw’r ymchwil, ac yn deall yn union i beth mae’n cytuno.

Ar gyfer oedolion cymwys, mae dwy ran benodol i’r broses arferol o roi caniatâd:

Rhan 1 (darparu gwybodaeth): cyfle i’r unigolyn fyfyrio ar y wybodaeth a dderbyniwyd; does dim pwysau arno i ymateb i’r ymchwilydd yn syth.

Rhan 2 (derbyn caniatâd): mae'r ymchwilydd yn ailadrodd telerau’r ymchwil, fel arfer ar ffurf pwyntiau bwled neu gymalau ar wahân; mae’r unigolyn yn cytuno i bob un o’r telerau (gan roi caniatâd eglur) cyn cytuno i gymryd rhan yn y prosiect yn gyffredinol. Mae caniatâd wedi’i roi.

Dylid defnyddio templed y Brifysgol wrth greu Taflenni Gwybodaeth a Chaniatâd i Gyfranogwyr, ond gallwn ganiatáu eithriadau lle bo angen teilwra’r ffurflenni i fodloni anghenion y boblogaeth ymchwil.

Asesu a rheoli risg

Y brif ystyriaeth foesegol ddylai sicrhau budd mwyaf posibl yr ymchwil wrth leihau'r risg o niwed gwirioneddol neu bosibl. Dylai ceisiadau moeseg ymchwil adlewyrchu'r ystyriaethau a'r risgiau moesegol posibl sy'n gysylltiedig â'r prosiect. Dylai mecanwaith priodol i reoli unrhyw risgiau posibl fod ar waith a'i gyflwyno fel rhan o'ch cais moeseg ymchwil.Os ydych chi'n teimlo bod y prosiect yn cynnwys cyn lleied o risg – er enghraifft, holiadur dienw ar-lein ar bwnc nad yw'n sensitif - dylai'r ffurflen gais barhau i gynnwys myfyrio ar risgiau posibl ac esboniad pam y gwnaethoch chi ddisgyn mae'r risgiau yn fach iawn.

Dylid trafod yr holl risgiau posibl gyda chyfranogwyr ymchwil drwy'r broses gydsynio.

Ymchwil a gynhaliwyd ar-lein

Yn gynyddol, cesglir data ymchwil gan grwpiau trafod ar-lein, blogiau, cyfryngau cymdeithasol a gwefannau. Mae'r gwahanu rhwng parth cyhoeddus a gofod preifat yn dod yn fwyfwy cymhleth. Mewn oes o ddigideiddio cynyddol, mae'n bwysig ystyried y moeseg mewn ymarfer ymchwil ar-lein. Dylai ymchwilwyr ystyried cymhlethdod cydsyniad gwybodus a dilys wrth gasglu data trwy ddulliau ar-lein.

Arweiniad: Association of Internet Researchers

Mae defnyddio llwyfannau ar-lein i gynnal cyfweliadau ac arolygon hefyd wedi dod yn fwy amlwg yn ystod y blynyddoedd diwethaf. Dylai Staff a Myfyrwyr Wrecsam ddarllen Canllawiau Pwyllgor Moeseg Ymchwil y Brifysgol ar gyfer Casglu Data Ar-lein, cyn cyflwyno cais moeseg ymchwil.

Cyfrinachedd ac anhysbysrwydd

Mae defnyddio a diogelu data cyfranogwr yn briodol yn hollbwysig, a rhaid rhoi sylw arbennig i sicrhau cyfrinachedd a diogelwch gwybodaeth a ddarperir yn ystod ymchwil. Dylai ymchwilwyr gasglu'r lleiafswm o ddata personol sy'n angenrheidiol ar gyfer y prosiect ymchwil yn unig. Os oes terfyn neu fygythiad posibl i gyfrinachedd, er enghraifft trwy ddefnyddio cyfweliadau elitaidd lle mae'n bosibl adnabod y rhai a gyfwelir, dylai'r cyfranogwr fod yn ymwybodol o'r terfyn hwn a rhoi cyfle iddynt adolygu'r data a ddarparwyd ganddynt. Dylai staff a myfyrwyr Wrecsam fod yn gyfarwydd â staff a myfyrwyr y Brifysgol Data Protection and Participant Privacy Notices.

Arweiniad: Information Commissioners Office

Arweiniad: UK Data Service

Canllawiau ar lenwi ceisiadau generig